وَوَصَّيْنَا الْإِنسَانَ بِوَالِدَيْهِ إِحْسَانًا ۖ حَمَلَتْهُ أُمُّهُ كُرْهًا وَوَضَعَتْهُ كُرْهًا ۖ وَحَمْلُهُ وَفِصَالُهُ ثَلَاثُونَ شَهْرًا ۚ حَتَّىٰ إِذَا بَلَغَ أَشُدَّهُ وَبَلَغَ أَرْبَعِينَ سَنَةً قَالَ رَبِّ أَوْزِعْنِي أَنْ أَشْكُرَ نِعْمَتَكَ الَّتِي أَنْعَمْتَ عَلَيَّ وَعَلَىٰ وَالِدَيَّ وَأَنْ أَعْمَلَ صَالِحًا تَرْضَاهُ وَأَصْلِحْ لِي فِي ذُرِّيَّتِي ۖ إِنِّي تُبْتُ إِلَيْكَ وَإِنِّي مِنَ الْمُسْلِمِينَ (15)
“തന്റെ മാതാപിതാക്കളോട് നല്ലനിലയിൽ വർത്തിക്കണമെന്ന് നാം മനുഷ്യനോട് അനുശാസിച്ചിരിക്കുന്നു. അവനെ അവന്റെ മാതാവ് പ്രയാസപ്പെട്ടുകൊണ്ട് ഗർഭം ധരിക്കുകയും, പ്രയാസപ്പെട്ടുകൊണ്ട് പ്രസവിക്കുകയും ചെയ്തു. അവനെ ഗർഭം ധരിച്ചതും, അവന്റെ മുലകുടി മാറ്റിയതും മുപ്പത് മാസക്കാലമാകുന്നു. അങ്ങനെ അവൻ തന്റെ പൂർണ്ണ യുവത്വത്തിലെത്തുകയും, നാൽപത് വയസ്സാവുകയും ചെയ്യുമ്പോൾ ഇപ്രകാരം പറയും: ‘എന്റെ രക്ഷിതാവേ, എനിക്കും എന്റെ മാതാപിതാക്കൾക്കും നീ നൽകിയ അനുഗ്രഹങ്ങൾക്ക് നന്ദി കാണിക്കാനും, നീ ഇഷ്ടപ്പെടുന്ന സൽകർമ്മങ്ങൾ ചെയ്യാനും നീ എനിക്ക് പ്രചോദനം നൽകേണമേ. എന്റെ സന്താനപരമ്പരകളിൽ നീ എനിക്ക് നന്മ നൽകുകയും ചെയ്യേണമേ. തീർച്ചയായും ഞാൻ നിന്നിലേക്ക് പശ്ചാത്തപിച്ചു മടങ്ങിയിരിക്കുന്നു; ഞാൻ നിനക്ക് കീഴ്പ്പെട്ടവരുടെ കൂട്ടത്തിലുമാകുന്നു”
ഖുർആനിലെ സൂറത്തുൽ അഹ്ഖാഫിലെ 15-ാം വാക്യം ഏകദേശം ഇതേ പോലെ 29:8,31:14 ആയത്തുകളിലും വന്നിട്ടുണ്ട്. മനുഷ്യജീവിതത്തിലെ സുപ്രധാനമായ രണ്ട് ഘട്ടങ്ങളെ സമന്വയിപ്പിക്കുകയും ഓരോ വ്യക്തിയും തൻ്റെ ജീവിതത്തിൻ്റെ പക്വതയിൽ അല്ലാഹുവിനോട് എങ്ങനെ ബന്ധപ്പെടണം എന്ന് പഠിപ്പിക്കുകയും ചെയ്യുന്നത് കൂട്ടത്തിൽ ഈ ആയത്താണ്. മാതാപിതാക്കളോടുള്ള കടമയെക്കുറിച്ചുള്ള ശക്തമായ ഓർമ്മപ്പെടുത്തലോടെ ആരംഭിക്കുന്ന സൂക്തത്തിലെ ആദ്യ ഭാഗം തുടർന്നങ്ങോട്ട് ഒരു വ്യക്തി നാല്പതാം വയസ്സിൽ എത്തേണ്ട ആത്മീയവും ധാർമികവുമായ പക്വതയെയും ബോധത്തെയുമാണ് ഊന്നിപ്പറയുന്നത്.
- മാതാപിതാക്കളോടുള്ള ഉപദേശം
ആയത്തിൻ്റെ ആദ്യ ഭാഗം മനുഷ്യനോടുള്ള ദൈവിക കൽപ്പനയാണ്: “നാം മനുഷ്യന് തൻ്റെ മാതാപിതാക്കളോട് നല്ല നിലയിൽ വർത്തിക്കാൻ നിർദ്ദേശം നൽകിയിരിക്കുന്നു.” ഈ ഉപദേശത്തിൻ്റെ തീവ്രത വർദ്ധിപ്പിക്കുന്നത്, മാതാവിൻ്റെ ത്യാഗത്തെക്കുറിച്ചുള്ള വിശദീകരണമാണ്. മാതാവ് അവനെ പ്രയാസത്തോടെ ചുമക്കുകയും പ്രയാസത്തോടെ പ്രസവിക്കുകയും ചെയ്തു. ഗർഭകാലത്തെയും മുലയൂട്ടൽ കാലത്തെയും ചേർത്തുകൊണ്ട് ആ കഷ്ടപ്പാടുകൾക്ക് മുപ്പത് മാസത്തെ (وَحَمْلُهُ وَفِصَالُهُ ثَلَاثُونَ شَهْرًا) ദൈർഘ്യമുണ്ട് എന്ന് ഖുർആൻ കണക്കാക്കുന്നു. മാതാപിതാക്കളുടെ, വിശിഷ്യ മാതാവിൻ്റെ മഹത്വം എത്രത്തോളമുണ്ടെന്ന് ഓർമ്മിപ്പിച്ചുകൊണ്ട് അവരോട് നന്ദിയും സ്നേഹവും പ്രകടിപ്പിക്കേണ്ടതിൻ്റെ അനിവാര്യത ഈ വാക്യം അരക്കിട്ടുറപ്പിക്കുന്നു.
- പക്വതയുടെ പ്രായവും പ്രാർത്ഥനയും
തുടർന്ന്, മനുഷ്യൻ്റെ ജീവിതത്തിലെ ഏറ്റവും നിർണ്ണായകമായ ഘട്ടത്തെക്കുറിച്ച് ആയത്ത് സംസാരിക്കുന്നു. “അങ്ങനെ അയാൾ തൻ്റെ പൂർണ്ണ ശക്തിയിലെത്തുകയും, നാല്പത് വയസ്സ് തികയുകയും ചെയ്താൽ…” (وَبَلَغَ أَرْبَعِينَ سَنَةً). നാല്പതാം വയസ്സ് എന്നത് സാധാരണയായി ബുദ്ധിപരമായ വിവേകം, ശാരീരിക പൂർണ്ണത, അനുഭവസമ്പത്ത്, ജീവിത പരിചയം എന്നിവയുടെയെല്ലാം ഉന്നതിയായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു. ഈ ഘട്ടത്തിൽ താൻ ഇതുവരെ ജീവിച്ച ജീവിതത്തെക്കുറിച്ച് അവലോകനം ചെയ്യാനും വരാനിരിക്കുന്നതിനെക്കുറിച്ച് ആഴത്തിൽ ചിന്തിക്കാനും മനുഷ്യൻ ബാധ്യസ്ഥനാണ്. ഈ പക്വതയിൽ എത്തിയ സത്യവിശ്വാസിയുടെ മാതൃകാപരമായ പ്രാർത്ഥനയാണ് ആയത്ത് മുന്നോട്ട് വെക്കുന്നത്:
a – നന്ദി ചോദിക്കൽ (شُكْرَ نِعْمَتِكَ): “എനിക്കും എൻ്റെ മാതാപിതാക്കൾക്കും നീ ചെയ്ത അനുഗ്രഹങ്ങൾക്ക് നന്ദി കാണിക്കാൻ എനിക്ക് പ്രചോദനം നൽകേണമേ.”
b – സൽകർമ്മം തേടൽ (أَعْمَلَ صَالِحًا تَرْضَاهُ): “നീ തൃപ്തിപ്പെടുന്ന സൽകർമ്മങ്ങൾ ചെയ്യാൻ എന്നെ നീ തുണക്കേണമേ.”
c – സന്താന നന്മ (أَصْلِحْ لِي فِي ذُرِّيَّتِي): “എൻ്റെ സന്തതികളിൽ എനിക്കായി നന്മയുണ്ടാക്കി തരേണമേ.”
- അല്ലാഹുവിലേക്കുള്ള മടക്കം
അവസാനമായി, ഈ പ്രാർത്ഥനയുടെ സാരാംശം ആത്മസമർപ്പണമാണ്. ഈ പ്രാർത്ഥനക്ക് ശേഷം സത്യവിശ്വാസി പ്രഖ്യാപിക്കുന്നു: “തീർച്ചയായും ഞാൻ നിന്നിലേക്ക് പശ്ചാത്തപിച്ചു മടങ്ങിയിരിക്കുന്നു; ഞാൻ മുസ്ലിംകളിൽ (അല്ലാഹുവിന് കീഴ്പ്പെട്ടവരിൽ) ഉൾപ്പെടുന്നു.” നാൽപ്പതാം വയസ്സ് വരെയുള്ള ജീവിതാവലോകനം നടത്തിയ ശേഷം, തൻ്റെ പാപങ്ങളിൽ നിന്ന് പശ്ചാത്തപിക്കുകയും തൻ്റെ ബാക്കി ജീവിതം പൂർണ്ണമായും ദൈവഹിതത്തിന് സമർപ്പിക്കുകയും ചെയ്യുന്നതിലൂടെയാണ് ഈ വാക്യം പൂർണ്ണമാകുന്നത്.
ഈ ആയത്തിലൂടെ, ഇസ്ലാം ഓരോ വ്യക്തിയോടും അവരവരുടെ ജീവിതത്തിൻ്റെ മധ്യത്തിൽ ഒരു നിമിഷം നിർത്തി ഭൂതകാല നന്മകൾക്ക് നന്ദി പറയുവാനും ഭാവിക്കായി നന്മയിൽ ഉറച്ചുനിൽക്കുവാനും സന്താനങ്ങളിലൂടെ തൻ്റെ പൈതൃകം നന്മയിൽ നിലനിർത്തുവാനും ആഹ്വാനം ചെയ്യുന്നു. ഇവിടെ പറയുന്ന أصلح لي في ذريتي എന്ന പ്രയോഗം അതീവ സുന്ദരവും ഖുർആനിക ഭാഷാ സൗന്ദര്യത്തിൻ്റെ ആഴം വെളിവാക്കുന്നതുമാണ്. ഈ പ്രാർത്ഥനയുടെ ഘടന ഭാഷാപരമായ സൂക്ഷ്മതയും ആത്മീയമായ വിനയവും എങ്ങനെ ഒരുമിക്കുന്നു എന്ന് വ്യക്തമാക്കുന്നു. ‘മക്കളെ നന്നാക്കണേ’ എന്നതിന് ഭാഷാ നിയമ പ്രകാരം أصلح ذريتي എന്ന് പറഞ്ഞാൽ മതി. വാക്കുകൾ തമ്മിലുള്ള ആ നേരിയ വ്യത്യാസം വിശാലമായ അർത്ഥതലങ്ങളിലേക്കാണ് ഇവിടെ വാതിൽ തുറക്കുന്നത്.
വിശുദ്ധ ഖുർആനിലെ ഈ പ്രാർത്ഥനയുടെ സൗന്ദര്യം
പരിശുദ്ധ ഖുർആനിലെ പ്രാർത്ഥനകൾ കേവലം വാക്കുകൾ മാത്രമല്ല; അത് അല്ലാഹുവുമായുള്ള അടിമയുടെ സംഭാഷണത്തിലെ വിനയവും, വിജ്ഞാനവും, അദബും (മര്യാദ) വിളിച്ചോതുന്ന ഘടനകളാണ്. അഹ്ഖാഫിലെ (46:15) ഈ ആയത്ത് ഇതിന് ഉത്തമ ഉദാഹരണമാണ്: (എൻ്റെ രക്ഷിതാവേ, എൻ്റെ സന്തതികളിൽ എനിക്ക് നന്മയുണ്ടാക്കി തരേണമേ). ഇവിടെ, ‘എൻ്റെ സന്തതികളെ മുഴുവൻ നന്നാക്കേണമേ’ എന്ന നേർരേഖയിലുള്ള പ്രാർത്ഥന ഒഴിവാക്കി, ‘അവരിൽ എനിക്കായി നന്മയുണ്ടാക്കേണമേ’ എന്ന വിനയത്തിൻ്റെ ഭാഷ തിരഞ്ഞെടുക്കുന്നതിലെ അർത്ഥതലങ്ങളെ നമുക്ക് സസൂക്ഷ്മം പരിശോധിക്കാം.
- ഭാഷാപരമായ സൂക്ഷ്മത
‘ഫി’ (فِي) യുടെ പങ്ക് പ്രധാനമായും, ‘ഫി’ (في) എന്ന ജർറിൻ്റെ അക്ഷരം (Preposition) കൊണ്ടുവരുന്ന അർത്ഥമാറ്റമാണ് ഇവിടെ ചർച്ചാവിഷയം.
- തബ്ഈദ് (تَبعيض – Partiality/Some of them) എന്ന ആശയം:
നേരിട്ടുള്ള പ്രയോഗമായ “أصلح ذريتي” എന്നതിൻ്റെ അർത്ഥം “എൻ്റെ സന്താനങ്ങളെ മുഴുവൻ നന്നാക്കേണമേ” എന്നാണ്. ഇത് സമ്പൂർണ്ണത (شمول) ആവശ്യപ്പെടുന്നു. എന്നാൽ, “أصلح لي في ذريتي” എന്ന് പറയുമ്പോൾ, ‘ഫീ’ എന്ന അക്ഷരം ഇവിടെ “ചിലതിൽ” അല്ലെങ്കിൽ “ഒരു ഭാഗത്ത്” എന്ന അർത്ഥം നൽകുന്നു. അതായത്: “റബ്ബേ, എൻ്റെ സന്തതികളിൽ ഒരു വിഭാഗത്തിനെയെങ്കിലും (أصلح بعض ذريتي) നീ നന്നാക്കേണമേ.” ഇത് വിനയമാണ്. എല്ലാവരെയും നന്നാക്കുക എന്നത് അല്ലാഹുവിൻ്റെ മാത്രം തീരുമാനമാണ്. മനുഷ്യൻ്റെ പ്രാർത്ഥനയുടെ പരിധിക്ക് അപ്പുറമാണത്. അതിനാൽ, എല്ലാവരെയും നന്നാക്കണമെന്ന് വാശിപിടിക്കുന്നതിന് പകരം, ‘അവരിൽ കുറച്ചെങ്കിലും നന്മയുള്ളവരായി ഉണ്ടാവണേ’ എന്ന് വിനയത്തോടെ അപേക്ഷിക്കുന്നു.
- ളർഫിയ്യത്ത് (ظَرْفِيَّة – Containment/Within) എന്ന ആശയം:
‘ഫി’ എന്നതിൻ്റെ അടിസ്ഥാനപരമായ അർത്ഥം ‘അകത്ത്’ (Within) എന്നാണ്. ഇതനുസരിച്ച്: “എൻ്റെ സന്തതികളുടെ കൂട്ടായ്മയിൽ / സാഹചര്യത്തിൽ എനിക്കായി നീ നന്മയെ ഉണ്ടാക്കിത്തരേണമേ.” ഇവിടെ പ്രാർത്ഥനയുടെ ഫലം സ്വന്തം ‘സന്താനങ്ങളി’ൽ കേന്ദ്രീകരിക്കുന്നതിന് പകരം, അതിൻ്റെ ഫലം തനിക്ക് തിരിച്ചു ലഭിക്കുന്നതിലാണ്.
- ആത്മീയമായ വിനയത്തിൻ്റെയും റബ്ബാനിയ്യത്തിൻ്റെയും പ്രകടനം
ഈ പ്രയോഗം പ്രാർത്ഥനയുടെ ഉന്നതമായ മര്യാദ (أدب الدعاء) പഠിപ്പിക്കുന്നു.
- വിധിയിലുള്ള വിശ്വാസം:
“അല്ലാഹുവേ, എല്ലാവർക്കും ഹിദായത്ത് (സന്മാർഗ്ഗം) ലഭിക്കണമെന്നില്ല. എൻ്റെ സന്തതികളിൽ നീ ഉദ്ദേശിക്കുന്നവർക്കേ അത് ലഭിക്കൂ. അപ്പോൾ, എൻ്റെ ആഗ്രഹത്തിന് വിപരീതമായി ആരെങ്കിലും മോശമായി പോവുകയാണെങ്കിൽ പോലും, അത് നിൻ്റെ അലംഘനീയമായ വിധിപ്രകാരമായിരിക്കും. അതിനാൽ, നൽകാൻ ഉദ്ദേശിക്കുന്നവരെ നീ നന്നാക്കേണമേ” എന്നൊരു വിനയം ഈ പ്രയോഗത്തിലുണ്ട്.
- പ്രാർത്ഥനയുടെ ലക്ഷ്യം:
ഇവിടെ “ലീ” (لِي) – “എനിക്ക് വേണ്ടി” എന്ന പ്രയോഗം വളരെ പ്രധാനമാണ്. സന്തതികളുടെ നന്മയിൽ നിന്ന് തനിക്ക് തൻ്റെ ജീവിത കാലത്ത് / തൻ്റെ കൺമുമ്പിൽ വെച്ച് തന്നെ പ്രതിഫലം ലഭിക്കണം എന്ന രക്ഷാകർത്താവിൻ്റെ അതിയായ ആഗ്രഹം അതിൽ അടങ്ങിയിരിക്കുന്നു. അവരുടെ സ്വലാഹ് (aptness and fitness) ദുൻയാവിൽ വെച്ച് തന്നെ എനിക്ക് കാണിച്ചു തരണേ എന്ന വിനയം ആ പ്രാർഥന പ്രസരിപ്പിക്കുന്നു. “റബ്ബേ, എൻ്റെ മരണശേഷം നിലനിൽക്കുന്ന നന്മയായി (صدقة جارية), എനിക്ക് വേണ്ടി പ്രാർത്ഥിക്കുന്ന നല്ല സന്താനമായി (ولد صالح يدعو له), എൻ്റെ ഈ ദുനിയാവിലെ പരിശ്രമങ്ങൾക്ക് ഉപകാരപ്രദമാകുന്ന വിധത്തിൽ അവരിൽ നന്മയെ ഉണ്ടാക്കിത്തരേണമേ.” എന്നു കൂടിയാണ് ഈ പ്രാർഥനയുടെ ആന്തരികാർഥം. ഈ ദുആ, നബി പറഞ്ഞ, “മനുഷ്യൻ മരിച്ചാൽ മൂന്ന് കാര്യങ്ങളൊഴികെ അവൻ്റെ എല്ലാ പ്രവർത്തനങ്ങളും നിലയ്ക്കും” എന്ന ഹദീസിൻ്റെ ആത്മാവിനെ ആഴത്തിൽ സ്പർശിക്കുന്നു (അതിൽ ഒന്ന്, അവനുവേണ്ടി പ്രാർത്ഥിക്കുന്ന നല്ല സന്താനമാണ്) എന്നോർക്കുന്നത് നന്ന്.
- ഖുർആനിലെ സമാനമായ പ്രാർത്ഥനകൾ:
ഖുർആനിലെ മറ്റു പ്രവാചകന്മാരുടെ പ്രാർത്ഥനകളിലും ഈ സൂക്ഷ്മത കാണാം. ഉദാ: ഇബ്രാഹീം നബി (അ) യുടെ പ്രാർത്ഥന: (“എൻ്റെ രക്ഷിതാവേ, എന്നെ നീ നമസ്കാരം നിലനിർത്തുന്നവനാക്കേണമേ, എൻ്റെ സന്തതികളിൽ നിന്നും (അങ്ങനെയാക്കേണമേ).”) (ഇബ്രാഹീം: 40)
ഇവിടെ “وَمِن ذُرِّيَّتِي” (“എൻ്റെ സന്തതികളിൽ നിന്നും”) എന്ന് പറഞ്ഞപ്പോൾ, ‘മിൻ’ (مِن) എന്ന അക്ഷരം ‘തബ്ഈദി’ൻ്റെ അർത്ഥം (ചിലർ) നൽകുന്നു. “എൻ്റെ സന്തതികളെ മുഴുവൻ” എന്നല്ല അദ്ദേഹം പ്രാർത്ഥിച്ചത്. ഇതിൻ്റെ കാരണം, ഇതേ ഇബ്രാഹീം നബിയോട് പിന്നീട് അല്ലാഹു പറഞ്ഞ മറുപടിയിൽ നിന്ന് വ്യക്തമാണ്: (“എൻ്റെ ഈ കരാർ ( അഹ്ദിയത്ത്) അതിക്രമകാരികൾക്ക് ലഭിക്കുകയില്ല.”) ( 2: 124) അതായത്, പൊതുവെ സന്തതികളിൽ നീതിമാന്മാരും അല്ലാത്തവരും ഉണ്ടാകാം. പ്രവാചകത്വം പോലെ ഉന്നതമായ കാര്യങ്ങൾ എല്ലാവർക്കും ലഭിക്കില്ല. ഈ യാഥാർത്ഥ്യം ഉൾക്കൊണ്ടുകൊണ്ടാണ് അവർ വിനയത്തോടെ ‘ചിലരെയെങ്കിലും’ നന്നാക്കാൻ പ്രാർത്ഥിച്ചത്.
ഖുർആനിക പ്രാർത്ഥനകൾ കേവലം അപേക്ഷകൾക്കപ്പുറം, സ്രഷ്ടാവിൻ്റെ അധികാരത്തെക്കുറിച്ചുള്ള ആഴമായ ബോധവും, വിനയത്തിൻ്റെ പരമമായ സൗന്ദര്യവുമാണ് നമ്മുടെ മനസ്സിൽ പകർന്നു നൽകേണ്ടത്. അതുകൊണ്ടാണ്, ‘ഒരു വാക്കിന്’ ഇവിടെ ഇത്രയധികം ആഴവും പരപ്പും കൈവരുന്നത്. ഈ ആയത്തിലൂടെ, ഇസ്ലാം ഓരോ വ്യക്തിയോടും അവരവരുടെ ജീവിതത്തിൻ്റെ വഴിഞ്ഞിരിവിൽ/ മധ്യത്തിൽ ഒരു നിമിഷം ബോധപൂർവ്വം നിർത്തി, ഭൂതകാലത്തിന് നന്ദി പറയുവാനും ഭാവിക്കായി നന്മയിൽ ഉറച്ചുനിൽക്കുവാനും, സന്താനങ്ങളിലൂടെ തൻ്റെ പൈതൃകം നന്മയിൽ നിലനിർത്തുവാനും അതിനായ് പ്രാർഥിക്കാനും ആഹ്വാനം ചെയ്യുന്നു.
Summary: Qur’anic prayers are not merely requests or appeals; they embody a profound awareness of the Creator’s authority and the ultimate beauty of humility that believers must internalize. That is why even a single word in these verses carries immense depth and meaning. Through this particular verse, Islam calls upon every individual to pause consciously at the crossroads of their life — to express gratitude for the past, to remain steadfast in goodness for the future, and to pray for the continuation of that righteousness through their descendants.
