പടിഞ്ഞാറൻ ആഫ്രിക്കയിലെ മൗറിത്താനിയയിലുള്ള ശിൻഖീത്ത് (Chinguetti) ഇന്നൊരു പ്രേത നഗരമാണ്. ഏറെക്കുറെ സഹാറാ മരുഭൂമിയാൽ വിഴുങ്ങപ്പെട്ട നിലയിൽ മരുമണ്ണിൽ പുതഞ്ഞാണ് അതിന്റെ കിടപ്പ്. വർഷം 30 മൈൽ എന്ന തോതിൽ തെക്കോട്ട് വികസിക്കുന്ന സഹാറയുടെ മണലാക്രമണം സഹിക്കാനാവാതെ ശിൻഖീത്തിലെ വീടുകളും തെരുവുകളും ഇന്ന് വിജനമാണ്. ആയിരക്കണക്കിന് അപൂർവ പുസ്തകങ്ങൾ പേറുന്ന ലൈബ്രറികളടങ്ങുന്ന ഈ വൈജ്ഞാനിക നഗരം ഏതാനും തലമുറകൾക്കകം തന്നെ പൂർണമായും മണ്ണിനടിയിലാകുമെന്നാണ് നിരീക്ഷകർ കരുതുന്നത്.
മധ്യകാല ലോകത്തെ പുകൾപെറ്റ നഗരമായിരുന്ന ശിൻഖീത്തിൽ 20,000-ത്തോളം ആളുകൾ താമസിച്ചിരുന്നു. മതവും നിയവും വൈദ്യവും ഗണിതവും ജ്യോതിശ്ശാസ്ത്രവും സപര്യയാക്കിയ അനേകം പണ്ഡിതന്മാരുടെ സന്ദർശനയിടമായിരുന്നു ഇവിടുത്തെ വൈജ്ഞാനിക കേന്ദ്രം. മക്കയിലേക്ക് ഹജ്ജ് തീർത്ഥാടനത്തിനായി പോകുന്ന ആളുകൾ ഇടത്താവളമായി ശിൻഖീത്ത് നഗരം ഉപയോഗപ്പെടുത്തുകയും ചെയ്തിരുന്നു. ലൈബ്രറികളുടെ നഗരമെന്ന അതിന്റെ ഖ്യാതി ഇസ്ലാമിലെ ഏഴാമത്തെ വിശുദ്ധ നഗരമെന്ന രീതിയിൽ പരിഗണിക്കപ്പെടാൻ ഇടയാക്കി.
Also read: ആദിവാസികൾ ഹിന്ദുക്കളല്ല!
മതവും ശാസ്ത്രവും സാഹിത്യവുമൊക്കെ കൈകാര്യം ചെയ്യുന്ന ഇസ്ലാമിക ലോകത്തെ ഈ അപൂർവ കയ്യെഴുത്തു പ്രതികൾ മാനിൻ തോലിൽ എഴുതി ആട്ടിൻതോലിൽ പൊതിഞ്ഞ രീതിയിലാണ് കാണപ്പെടുന്നത്. ശിൻഖീത്തിലെ മുഹമ്മദ് ഹബ്ബോട്ട് കുടുംബത്തിന്റെ കയ്യിലാണ് ഇസ്ലാമിന്റെ തന്നെ ഏറ്റവും
പൗരാണികവും സമ്പന്നവുമായ പുസ്തക ശേഖരമുള്ളത്. ഈ ശേഖരത്തിലെ 1600 പുസ്തകങ്ങൾ ഇരുമ്പു ഷെൽഫുകളിൽ വളരെ വ്യവസ്ഥാപിതമായാണ് അടുക്കി വെച്ചിരിക്കുന്നത്. റീഡിങ് ഡെസ്ക്കുകളും ലൈബ്രേറിയൻ സംവിധാനവുമൊക്കെ മരുഭൂമിയുടെ വിരിമാറിലാണ് ഇത് കുടികൊള്ളുന്നതെന്ന ബോധ്യത്തിൽ നിന്ന് നമ്മെ ഒരുവേള തടയും. ആധുനിക നഗരങ്ങളിൽ നിലനിൽക്കുന്ന പരമ്പരാഗത ലൈബ്രറികളുടെ എല്ലാ മട്ടും ഭാവവും അവയിൽ കാണാം.
ശിൻഖീത്തിലെ മറ്റു കുറച്ചു ലൈബ്രറികൾ അവ നിർമിക്കപ്പെട്ട മധ്യകാല അന്തരീക്ഷത്തിലേക്ക് നമ്മെ കൂട്ടിക്കൊണ്ടുപോവാൻ ഉതകുന്നവയാണ്., മണ്ണുകൊണ്ടു നിർമിച്ച തുറന്ന ഷെൽഫുകളിൽ ഒരൊറ്റ ചട്ടയിൽ സൂക്ഷിച്ചിരിക്കുന്ന ഈ ഗ്രന്ഥങ്ങൾ നാശത്തിന്റെ വക്കിലാണ്. കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനം വളരെ മാരകമായി ബാധിച്ച പ്രദേശങ്ങളിൽ ഒന്നായ ശിൻഖീത്തിൽ ഇടക്കിടെ ഉണ്ടാകുന്ന വെള്ളപൊക്കവും ശക്തിയായ മണൽക്കാറ്റും ത്വരിത ഗതിയിലുള്ള മരുഭൂവൽക്കരണവും ലൈബ്രറികളുടെ സംരക്ഷണം അസാധ്യമാക്കുന്നു.
Also read: അഫ്സൽ ഗുരു തൂക്കിലേറ്റപ്പോൾ പൊട്ടിക്കരഞ്ഞ തീഹാർ ജയിലർ
കടപ്പാട്: messynessychic.com